Cty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên (trụ sở tại phường Kim Tân, TP Lào Cai) được UBND tỉnh Lào Cai cấp phép khai thác khoáng sản ngày 28/12/2017.
Theo giấy phép: Cty Mạnh Kiên được khai thác cát làm VLXD thông thường bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát thuộc địa phận thôn Soi Lần (phường Bình Minh, TP Lào Cai). Khối lượng được khai thác lên tới 160.000 m3 cát và 45.000 m3 sỏi trong phạm vi 9ha, thời hạn 5 năm, 5 tháng. Tức mỗi năm, cty được khai thác đến 30.000 m3 cát.
UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu Cty Mạnh Kiên trước khi tiến hành khai thác phải thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan và các quy định tại giấy phép.
Tuy nhiên, giấy phép vừa chỉ ráo mực, và còn chưa thực hiện đầy đủ các yêu cầu của cơ quan chức năng, Cty Mạnh Kiên đã lộ rõ ý đồ xấu, quyết tâm “tận diệt” sông Hồng nhằm trục lợi được nhiều nhất, trong thời gian nhanh nhất. Doanh nghiệp này ngang nhiên dựng đập nối bãi tập kết với khu vực khai thác bờ phải để sử dụng vận chuyển sản phẩm khai thác lên bãi tập kết; không có bảng thông báo công khai thông tin; không lắp đặt camera và trạm cân trọng tải để giám sát số lượng khoáng sản mua bán tại bến bãi; chưa được cấp có thẩm quyền cấp phép mở bến, cảng đường thuỷ nội địa, chưa đăng ký tên, loại phương tiện, thiết bị khai thác, vận chuyển cát, sỏi, v.v...
Nghiêm trọng nhất là hành vi tàn phá, huỷ hoại môi trường, làm biến dạng lòng sông Hồng. Cụ thể, Cty Mạnh Kiên tiến hành một cách thô bạo hành động “móc ruột”, đào khoét sâu hàng chục mét xuống lòng sông Hồng để lấy khoáng sản, dù trên giấy phép chỉ cho đào xuống độ sâu 1-2m. Môi trường, dòng chảy ở khu vực này sẽ bị tổn hại đến mức không thể khắc phục. Hai bên bờ đã bị tác động, sạt lở nhiều vị trí.
Hành vi tận diệt sông Hồng, huỷ hoại môi trường diễn ra suốt nhiều năm, cho đến ngày cuối năm của 2020 thì ông Hoàng Quốc Khánh, PCT UBND tỉnh Lào Cai mới có văn bản yêu cầu dừng hoạt động khai thác cát trên sông Hồng của Cty Mạnh Kiên. Vài ngày sau đó, Sở TNMT tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND TP Lào Cai kiểm tra, khắc phục các tồn tại trong quá trình khai thác cát của Cty Mạnh Kiên. Ông Nguyễn Trường Giang, PCT UBND TP sau đó đã có báo cáo đến UBND tỉnh hàng loạt sai phạm nghiêm trọng của Cty Mạnh Kiên.
Tàn phá môi trường, bất chấp pháp luật để trục lợi từ tài nguyên, khoáng sản, thì chắc chắn đó không phải là một doanh nghiệp tốt. Thế nhưng, UBND TP Lào Cai cũng như UBND tỉnh Lào Cai vẫn thể hiện “thiện chí” bằng cách hướng dẫn để doanh nghiệp khắc phục các tồn tại để tiếp tục khai thác. Mà lẽ ra, xét cả lý cả tình, thì cần thiết phải tiến hành xử phạt hành chính, thu hồi giấy phép, chấm dứt hoạt động, thậm chí còn phải xem xét cả việc chuyển vụ việc sang cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ hành vi huỷ hoại môi trường. Mặt khác, cũng cần xem xét xử lý trách nhiệm của những cơ quan, cán bộ có trách nhiệm quản lý liên quan.
Người xưa có câu “Cõng rắn cắn gà nhà - Nghìn thu tội với sơn hà còn đeo”. Với những doanh nghiệp vì lợi nhuận mà xâm hại môi trường, nếu các nhà quản lý không mạnh tay xử lý, thì không chỉ là vấn đề quản lý nhà nước, mà còn là tội lỗi với đồng bào, với đất nước.
