Công tác quản lý đất đai, xây dựng ở Chương Mỹ, Hà Nội: (Bài 1) Cả chục ngàn m2 đất nông trường “biến mất”, trách nhiệm thuộc về ai?

Cụ thể, đây là một phần cánh đồng thuộc thôn Vôi Đá, xã Trần Phú, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội. Nguồn gốc chủ yếu là đất nông trường thuộc xí nghiệp chè Lương Mỹ (bản chất là đất nông nghiệp).

Thế nhưng, thật khó để tìm thấy một vườn chè hay một cơ sở sản xuất chè nào tại đây. Lý do là, từ nhiều năm qua, thay vì sử dụng đúng mục đích thì nhiều cá nhân đã tự ý chia ô, xẻ thành nhiều mảnh với tổng diện tích cả chục ngàn m2 để sử dụng với mục đích riêng.

Những ô đất sau đó được quây tôn, xây tường bao kiên cố. Ô thì làm cơ sở sản xuất, bãi tập kết VLXD, ô thì làm nhà xưởng với diện tích từ vài trăm đến cả ngàn m2. Thậm chí, là có cả chục trạm trộn bê tông để phục vụ sản xuất gạch Coric, gạch không nung và bê tông đúc sẵn,...

Hình ảnh từ trên cao cho thấy, nhiều diện tích đất đã bị bê tông hóa. Số lượng nhà xưởng, kho bãi nhiều như một cụm công nghiệp thực thụ, khiến hiện trạng đất bị biến đổi.

Do các cơ sở không được cấp phép nên không đảm bảo về phòng cháy chữa cháy. Chưa kể, quá trình sản xuất, các cơ sở này còn thải ra một lượng lớn nước thải và chất thải rắn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Nhưng suốt nhiều năm qua, cả UBND xã Trần Phú và UBND huyện Chương Mỹ không có biện pháp xử lý triệt để.

Theo tìm hiểu của PV, ngày 7/2 vừa qua, UBND TP Hà Nội đã có văn bản số 411/UBND-TTĐT về việc Giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, Văn phòng UBND Thành phố để kiểm tra và làm rõ các dấu hiệu vi phạm (nếu có) của các cá nhân, tổ chức, liên quan đến hàng loạt công trình nhà xưởng xây dựng trái phép trên đất nông trường ở xã Trần Phú. Qua đó, xem xét trách nhiệm của tập thể, cá nhân theo Chỉ thị số 24-CT/TU ngày 7/8/2023 của Ban Thường vụ Thành ủy, báo cáo UBND Thành phố kết quả trước ngày 15/02/2024.

Ngày 10/3, trao đổi với PV Người đưa tin TV qua điện thoại, ông Nguyễn Văn Long, Chủ tịch UBND xã Trần Phú cho biết UBND xã vừa cùng đoàn kiểm tra của Sở TNMT, Sở Xây dựng, và UBND huyện Chương Mỹ tiến hành kiểm tra, đánh giá thực trạng đất khu vực này và nhận định, đây là các công trình vi phạm tồn tại từ trước năm 2018, đã được lập biên bản, thiết lập hồ sơ.

Ông Long cũng cho biết, năm 2018, UBND xã đã phối hợp với UBND huyện Chương Mỹ kiểm tra và xác định nhiều công trình vi phạm, không đảm bảo. Từ đó đến nay, UBND xã đã nhiều lần yêu cầu chủ các cơ sở phải tháo dỡ nhưng chưa thể dứt điểm, đến nay cũng không có công trình mới nào phát sinh.

Theo ông Long, với trách nhiệm quản lý của địa phương thì UBND xã sẽ thực hiện việc xử lý vi phạm, tuy nhiên đến nay vẫn chưa thống nhất được phương án, biện pháp cụ thể.

Theo Khoản 1, Khoản 2 Điều 208 Luật Đất đai 2013:

1. Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai tại địa phương.

2. Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời việc chuyển quyền sử dụng đất trái phép, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép; phát hiện, áp dụng biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời việc xây dựng các công trình trên đất lấn, chiếm, đất sử dụng không đúng mục đích ở địa phương và buộc người có hành vi vi phạm khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm".

Quy định thì rất rõ, nhưng suốt 6 năm qua, UBND xã Trần Phú chỉ loay hoay thống kê, rà soát, báo cáo rồi lại xin ý kiến chỉ đạo. Cả UBND xã Trần Phú và UBND huyện Chương Mỹ gần như bị “tê liệt” trước vi phạm, chỉ biết nhìn các vi phạm ngang nhiên tồn tại mà không áp dụng biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời.

Việc để các cơ sở hoạt động trái phép, sử dụng đất sai mục đích không chỉ có nhiều nguy cơ cháy nổ, ô nhiễm môi trường, mà còn gây thất thu cho ngân sách nhà nước nhiều tỷ đồng. Đặc biệt là dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực. 

Trước đó, đã có nhiều vị Chủ tịch UBND huyện, chủ tịch UBND xã từng nhận quyết định thi hành kỷ luật vì thiếu trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, quản lý, để xảy ra sai phạm về đất đai trên địa bàn. 

Do vậy, Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ cần có phương xử lý triệt để, dứt điểm những “điểm nóng” vi phạm tồn tại nhiều năm qua, tránh tạo tiền lệ xấu, tránh tình trạng “nhờn” luật, coi thường pháp luật của những người vi phạm. 

Và hơn hết, Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ cũng cần xem xét trách nhiệm quản lý, xử lý vi phạm của Chủ tịch UBND xã Trần Phú Nguyễn Văn Long khi để những vi phạm để kéo dài, phức tạp khiến cả UBND TP Hà Nội phải có văn bản chỉ đạo.