Vụ án “lợi dụng chức vụ” ở Ba Vì, Hà Nội: Cẩn trọng, tránh oan sai

Tại huyện Ba Vì, Hà Nội có một vụ án khá... kỳ cục. Ba cá nhân bị tố cáo có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bị cơ quan CA điều tra và xác định có căn cứ phạm tội, thế nhưng không hiểu lý do gì vụ án không được khởi tố. Bất ngờ hơn khi ba cá nhân này quay sang tố cáo chính người tố cáo mình ở một vụ án khác. Và dù thiếu chứng cứ buộc tội, chỉ căn cứ vào lời khai của những người này, CA huyện Ba Vì đã khởi tố và bắt tạm giam một người phụ nữ bệnh tật đã 63 tuổi.

Như Truyền hình Người Đưa Tin đã đưa tin, ba người gồm ông Chính, ông Đạt, ông Hải bị bà Bùi Thuý Nga, nguyên Phó phòng Tài nguyên môi trường (TNMT), kiêm Giám đốc văn phòng đăng ký đất đai huyện Ba Vì, Hà Nội, tố cáo về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cơ quan công an đã có văn bản khẳng định có căn cứ, chứng cứ phạm tội, tuy nhiên qua nhiều năm vẫn không tiến hành khởi tố vụ án hình sự.

Ngược lại, ông Chính, ông Đạt và ông Hải quay sang tố cáo bà Nga trong một vụ việc khác. Mặc dù thiếu chứng cứ thuyết phục, chủ yếu căn cứ vào lời khai của những người đang có mâu thuẫn với bà Nga, Công an huyện Ba Vì đã nhanh chóng khởi tố bà Nga tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ”.

Bị khởi tố cùng tội danh trên với bà Nga còn có ông Nguyễn Xuân Giúp (nguyên chủ tịch xã Yên Bài, huyện Ba Vì), ông Nguyễn Bá Kiên (nguyên cán bộ địa chính xã Yên Bài) và ông Phùng Văn Hải (trú tại Sơn Tây, Hà Nội).

4 người bị khởi tố, chỉ duy nhất bà Nga bị áp dụng biện pháp tạm giam, dù bà tuổi cao và đang bị bệnh tim, nhân thân tốt, nhiều năm tuổi Đảng và trong quá trình công tác chưa từng bị khiển trách hay kỷ luật. 

Vụ án được đưa ra xét xử lần đầu năm 2018 và bị TAND huyện Ba Vì ra Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung do thiếu các chứng cứ buộc tội.

Theo Kết luận điều tra bổ sung của Cơ quan điều tra Công an (CQĐT CA) huyện Ba Vì: Bà Nga là người đứng ra chỉ đạo việc mua gom đất, chỉ đạo lập hồ sơ giả để cấp “sổ đỏ” đối với 15 thửa đất  với tổng diện tích đất ở theo “sổ đỏ” là gần 6000m2, có tổng giá trị gần 660 triệu đồng còn theo Cáo trạng của VKSND huyện Ba Vì thì tổng giá trị là hơn 400 triệu đồng được làm không đúng trình tự, quy định, không đúng nguồn gốc, mục đích sử dụng đất.

Theo Cáo trạng, hàng nghìn m2 đất do không làm đúng quy trình với hậu quả lên tới hơn 400 triệu đồng

Cơ quan tố tụng huyện Ba Vì cũng khẳng định: Bà Nga tham gia chỉ đạo và trực tiếp từng giai đoạn, từ việc tham mưu mua đất, xây dựng công trình trên đất, đo vẽ bản đồ, hướng dẫn làm hồ sơ cấp “sổ đỏ” đến việc chỉ đạo thẩm định hồ sơ, sau đó sang tên, chuyển nhượng, thể hiện động cơ vụ lợi.

Trước cáo buộc của các cơ quan tố tụng huyện Ba Vì, bà Nga cho rằng, các cơ quan này tiến hành điều tra không khách quan, không thượng tôn pháp luật. Ba Nga cũng cho rằng điều tra theo kiểu suy diễn, chỉ căn cứ vào lời khai của những người liên quan, mà không căn cứ vào chứng cứ, tài liệu để cáo buộc tội danh, là phiến diện, vi hiến. 

Thứ nhất, CQĐT CA huyện Ba Vì căn cứ vào lời khai của các ông Hải, ông Đạt, ông Chính là những người đang bị bà Nga tố cáo trong một vụ án khác, thì có khách quan không?

Bà Nga bức xúc cho biết: "Căn cứ vào lời khai của ông Phùng Văn Hải - người bán trộm đất 2 thửa đất của tôi là 1 tỷ 829 triệu. Ông Nguyễn Hữu Đạt cũng chiếm đoạt tài sản của tôi, ông Trần Văn Chính vay tôi 3 tỷ 6 không trả. Vậy lời khai của ba người này thì có khách quan hay không? Có đáng tin cậy và có giá trị hay không? Đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc để làm minh bạch, sáng tỏ giải oan cho tôi." 

Thứ hai, CQĐT cho rằng bà Nga chỉ đạo mua 15 thửa đất của 15 hộ dân, nhờ ông Huân đi mua đất, nhưng lại không xem xét, sử dụng lời khai khách quan của 15 hộ này và ông Huân, để xem xét, làm rõ cáo buộc bà Nga có chỉ đạo mua đất, có chỉ đạo làm hồ sơ xét duyệt “sổ đỏ” hay không.

Trao đổi với ông Nguyễn Văn Huân về sự việc này, ông Huân cho hay: "Chị Nga nhờ tôi đưa vào gặp chú Kiên, nhờ chú Kiên giải quyết phần đất bị tranh chấp. Tôi có đưa chị vào nhưng chỉ khoảng 10 phút để giải quyết việc tranh chấp chứ chưa bao giờ tôi đưa chị vào để xin cấp giấy chứng nhận cả."

Bà Nga cho rằng cáo trạng chỉ căn cứ vào lời khai của ba ông Hải, Chính, Đạt là thiếu khách quan.

Thứ ba, bà Nga cho rằng các cáo buộc chỉ mang tính suy diễn và trong hồ sơ không có văn bản, tài liệu, chứng cứ vật chất nào thể hiện bà Nga đi nhờ, hoặc chỉ đạo, hoặc hướng dẫn ai. 

Bà Nga cho rằng: "15 sổ đỏ trong Cáo trạng và Kết luận điều tra quy kết tôi, chỉ đạo, hướng dẫn, lập hồ sơ giả, ký chữ giả thì tôi khẳng định là không có. Nếu tôi chỉ đạo thì phải có văn bản, là lời nói thì phải có ghi âm, hình ảnh, tin nhắn. Không hề có một chứng cứ nào mà chỉ căn cứ vào lời khai của ông Hải và ông Chính nên tôi thấy việc này là điều tra không khách quan."

Thứ tư, bà Nga khẳng định toàn bộ quy trình cấp “sổ đỏ” cho các hộ dân đều đúng về trình tự thủ tục, đúng Luật đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Trao đổi với phóng viên, bà Nga nói về vai trò của xã, phòng TNMT, phòng đăng ký QSDD khi cấp sổ đỏ: "Vai trò của UBND xã phải xác định về nguồn gốc sử dụng đất, thời gian sử dụng, sự tranh chấp của thửa đất, sự phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt. Còn thẩm quyền của văn phòng đăng ký QSDD và phòng TNMT là kiểm tra về trình tự thủ tục, các đầu mục trong công việc. Nếu đầy đủ trình tự thủ tục, đúng và đảm bảo về pháp luật quy định tại thời điểm cấp giấy thì sẽ trình UBND huyện Ba Vì để ra quyết định phê duyệt. Sau đó văn phòng UBND huyện sẽ trao lại hồ sơ, thấy đầy đủ, đảm bảo về pháp lý thì trình Chủ tịch UBND huyện ký. Thời đó, ông Bạch Công Tiến là Phó chủ tịch được uỷ quyền ký hồ sơ này."

Tại điểm b khoản 2 điều 135 nghị định 181, văn phòng đăng ký QSDDQSDD kiểm tra hồ sơ, không bắt buộc kiểm tra thực tế. Chỉ kiểm tra các đầu công việc xem xã làm đúng không, có xác nhận và có đầy đủ không. Nếu đầy đủ, thì báo cáo phòng."

Luật sư Nguyễn Hải Nam – Văn phòng luật sư Trí Việt, cho biết: Theo quy định tại Điều 50 Luật Đất đai năm 2003, các Điều 135, 136 Nghị định 181/NĐ-CP, Điều 14 Nghị định 84/NĐ-CP, Thông tư 06/2007-Bộ TN&MT, khi thẩm tra hồ sơ, theo quy định thì UBND huyện Ba Vì không phải xuống thực địa kiểm tra. Việc lập, kiểm tra tính chính xác của hồ sơ và xác minh nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất thuộc trách nhiệm của UBND xã Yên Bài.

Trước vấn đề này, bà Nga cho biết: "Ý kiến của tôi về lời khai của ba ông Nguyễn Xuân Giúp, ông Nguyễn Bá Kiên, Phùng Quang Huy. Tôi thấy những lời khai này là muốn trốn tránh trách nhiệm, muốn đổ lỗi cho tôi. Các ông này không đi thẩm tra, xác minh nguồn gốc đất, thời điểm sử dụng đất, dẫn đến những thông tin về thửa đất, tính chính xác của thửa đất, tính chính xác của hồ sơ và tính pháp lý của hồ sơ nên UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm. Nhưng đã không tổ chức xét duyệt, không công khai hồ sơ, xác định về nguồn gốc đất sai, thời điểm sai."

Những thửa đất tại Chằm Ủm, Đồi Cờ của bà Nga không phải là thửa đất được các cơ quan tố tụng nhắc đến.

Thứ năm, bà Nga cho rằng CQĐT CA huyện Ba Vì đang có sự nhầm lẫn nghiêm trọng, cố tình “đánh bùn sang ao”. Bởi trên thực tế đúng là có chuyện bà Nga nhờ ông Hải, ông Đạt, ông Huân đi mua đất, hiện những thửa đất bà Nga nhờ các cá nhân kia mua cũng gần với những thửa đất đã được cấp “sổ đỏ” mà CQĐT đề cập trong bản án. Chỉ khác một điều là, những thửa đất bà Nga mua hiện chưa được cấp “sổ đỏ” và vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện hồ sơ. Còn những thửa đã được cấp “sổ đỏ” là của chính các cá nhân đang tố cáo bà, tự mua và tự hoàn thiện quy trình xin cấp “sổ đỏ”, hoàn toàn không liên quan đến bà Nga như cáo buộc của các cơ quan tố tụng.

Bà Nga khẳng định mình chưa được cấp sổ đỏ: "Tôi mua một ít khu vực ở đồi cao nhưng dưới ruộng còn rất nhiều hộ. Hiện nay khu này, tôi chưa được cấp sổ đỏ. Khẳng định các ông CA và VKS là đánh bùn sang ao. Không có một bằng chứng nào chứng minh đất trên 9 bìa đỏ là của tôi và 15 cái nói chung ở xã cũng là do tôi. Tại khu vực Đồi Cờ, tôi chưa được cấp sổ đỏ nhưng có danh giới rất rõ ràng. Không có căn cứ vào đâu ngoài lời khai ông Đạt, ông Hải, ông Chính. Tôi khẳng định việc này điều tra không khách quan, không chứng cứ nào khẳng định tôi mua của các hộ dân trong 9 bìa đỏ này. Tôi mong cơ quan TW, địa phương can thiệp để đề nghị Cơ quan CA huyện Ba Vì phải làm rõ việc này. Nói tôi mua đất là mua của những ai, diện tích một người bao nhiêu tiền, hợp đồng chuyển nhượng,.. tôi yêu cầu làm rõ việc này. Hiện nay trong quá trình điều tra không có chứng minh tôi đi mua đất của ai. Chỉ có các hộ dân bán đất cho ông Hải, cùng ông Huân nhưng lại nói bán cho tôi, vậy mời ông xuất trình giấy tờ xem tôi mua đất của ai."

Nếu thực sự như những gì bà Nga cung cấp, đặc biệt là vị trí các thửa đất bà Nga nhờ mua và các vị trí các cá nhân kia tự mua và tự làm thủ tục xin cấp “sổ đỏ” là khác nhau, thì CQĐT CA huyện Ba Vì cũng như VKS huyện Ba Vì rất dễ dẫn đến một sai lầm nghiêm trọng trong tố tụng kiểu “râu ông nọ cắm cằm bà kia”, có thể thay đổi hoàn toàn bản chất của vụ án.

Ngày 29-5-2019, TAND huyện Ba Vì sẽ tiến hành xét xử vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi hành công vụ”

Bà Nga cũng khẩn thiết mong muốn các cấp chính quyền có thể phân xử công minh với trường hợp này của bà: "Tôi đề nghị tuyên tôi vô tội. Cáo trạng buộc tội tôi thấy vô căn cứ;

1. Tôi không làm trái công vụ. Tôi thực hiện đúng theo công vụ nhà nước đã phân công, đúng chức năng, nhiệm vụ của tôi.

2. Khẳng định tôi không hề chỉ đạo ông Hải hay bất cứ Cán bộ xã nào làm hồ sơ giả. Bộ hồ sơ khi trình tôi là hồ sơ thật, đã có đầy đủ con dấu, chữ ký. Và chức năng thẩm quyền của tôi không phải đi thẩm định chữ ký."

Trước tính chất nghiêm trọng của vụ việc, thiết nghĩ các cơ quan chức năng huyện Ba Vì cũng như TP Hà Nội và cả Trung ương cần theo dõi, quan tâm đúng mức đến vụ việc, nhất là quá trình xét xử vụ án, tránh dẫn đến oan sai.

Theo dự kiến, ngày 29-5-2019, TAND huyện Ba Vì sẽ tiến hành xét xử vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi hành công vụ”, sau khi đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung một lần trước đó. Gia đình bà Nga hiện đang rất lo lắng, vì cho rằng cáo trạng và kết luận điều tra thiếu khách quan, “trọng cung hơn trọng chứng”. Bà Nga hy vọng rằng TAND sẽ xét xử công tâm, thượng tôn pháp luật, tránh oan sai.