Hãy cứu đỉnh Mã Pí Lèng: (Bài 1) Công trình không phép xâm hại di sản thiên nhiên

Công trình nhà nghỉ, nhà hàng Panorama Mã Pí Lèng, nằm trên quốc lộ 4C, cách thị trấn Mèo Vạc 8 km đi về hướng huyện Đồng Văn. Theo tìm hiểu, công trình này do bà Vũ Ngọc Ánh có hộ khẩu thường trú tại thành phố Hà Giang làm chủ đầu tư, xây dựng trên diện tích hàng trăm m2. Đây là đất canh tác nông nghiệp hàng năm của người dân xã Pả Vi. Sau khi mua gom đất nương của dân, bà Ánh đã bắt tay vào việc xây dựng công trình đồ sộ này mà không hề có giấy tờ, thủ tục theo quy định của Pháp luật. 

Công trình có diện tích hàng trăm mét vuông nhưng không hề có giấy tờ hợp pháp.

Theo tìm hiểu của PV, vị trí xây dựng này thuộc địa điểm đã được Sở VHTT&DL Hà Giang đặt cột mốc khoanh vùng di sản danh thắng thiên nhiên Mã Pí Lèng và tổ chức UNESCO cũng chọn làm điểm dừng chân ngắm cảnh đường đèo và toàn cảnh dòng sông Nho Quế.

Theo anh N.B.C, một hướng dẫn viên du lịch có nhiều năm dẫn khách ở khu vực này cho biết, trước khi công trình này mọc lên, thì điểm này có một tấm bia đá, sau đó ngành du lịch còn đặt cột mốc di sản, đến năm 2017 có thêm biển báo của tổ chức UNESCO và một con đường bậc thang lát đá cho du khách đi xuống chân bãi đá để ngắm cảnh được xây dựng. Nhưng từ khi công trình này mọc lên thì tấm bia đá biến mất, các biển báo được cắm gọn lại một góc. Đường xuống ngắm cảnh đã được gắn một cánh cửa sắt và khóa chặt. Giờ du khách muốn vào ngắm cảnh họ phải đi  vào nhà hàng, và đương nhiên sẽ phải sử dụng dịch vụ ăn uống tại nhà hàng.

Công trình này mọc lên làm "biến mất" bia đá cũ và đường cho du khách xuống ngắm cảnh.

Chúng tôi đã tìm đến Sở VHTT&DL Hà Giang, đơn vị quản lý trực tiếp những di tích này. Tiếp chúng tôi là ông Lâm Tiến Mạnh, Phó giám đốc Sở VHTT&DL Hà Giang, kiêm Trưởng Ban quản lý Công viên địa chất toàn cầu - Cao nguyên đá Đồng Văn. Lạ thay là ông Mạnh cũng không nắm rõ việc công trình này vi phạm vào di tích hay công viên địa chất hay không.

Ông Mạnh cho gọi ông Âu Văn Hợp, Trưởng Phòng Quản lý di sản lên cùng làm việc với phóng viên. Ông Hợp cho rằng công trình này chỉ xây dựng ở giáp ranh vành đai chứ không phạm vào di sản Mã Pí Lèng. Nhưng khi đưa bản đồ di tích ra thì ông Hợp không dám khẳng định chắc chắn có vi phạm hay không vi phạm.

Ông Mạnh cho biết: “Sở đã cho anh em đi kiểm tra và có công văn đề nghị đến UBND huyện Mèo Vạc xử lý không cho xây dựng công trình này, nhưng không hiểu sao huyện vẫn không xử lý”. 

Ông Âu Văn Hợp - Trưởng Phòng Quản lý di sản, Sở VHTT&DL Hà Giang không dám khẳng định công trình đồ sộ kia có vi phạm hay không vi phạm vào di tích.

Tuy nhiên, khi phóng viên đề nghị cung cấp các văn bản liên quan đến việc kiểm tra, đôn đốc xử lý công trình vi phạm thì ông Mạnh từ chối cung cấp với lí do trong văn bản có nhiều "thông tin nhạy cảm", mong phóng viên thông cảm.

Trước những việc làm khó hiểu của cơ quan quản lý di tích là Sở VHTT&DL Hà Giang, dư luận hoài nghi, đơn vị này buông lỏng quản lý, có sự bao che cho công trình trái phép xâm hại Mã Pí Lèng và Công viên địa chất toàn cầu - Cao nguyên đá Đồng Văn. 

Với một công trình đồ sộ, xây dựng trái phép diễn ra suốt thời gian dài, nhưng Sở VHTT&DL và huyện Mèo Vạc không có động thái xử lý quyết liệt. 

Mã Pí Lèng được mệnh danh là một trong "tứ đại đỉnh đèo" ở Việt Nam, là di sản cấp quốc gia, có vẻ đẹp mê đắm lòng người.

Di sản Mã Pí Lèng là niềm tự hào của người dân địa phương nói riêng và niềm tự hào của quốc gia nói chung. Thế nhưng, những người quản lý của huyện, của tỉnh dường như coi nhẹ, thiếu trân trọng di sản thiên nhiên này. Đằng sau lý do nhạy cảm như các vị nói là gì? Có quan trọng bằng Di sản cấp quốc gia và Công viên địa chất toàn cầu – Cao nguyên đá Đồng Văn không? Có lớn hơn Luật Di sản văn hóa hay không?

Theo tìm hiểu của Truyền hình Người Đưa tin, “chống đỡ phía sau” cho đại công trình xâm hại di sản này là một vị có thế lực ở địa phương.

Đề nghị Bộ VHTT&DL, cũng như các cơ quan chức năng ở trung ương khẩn trương vào cuộc, giải cứu đỉnh Mã Pí Lèng. Đồng thời xem xét xử lý cán bộ, tập thể để xảy ra sai phạm. Quan trọng hơn là cần sớm luân chuyển những cán bộ quản lý thiếu năng lực, có như vậy mới bảo vệ được di sản quốc gia, di sản thế giới.

Truyền hình Người Đưa Tin sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.