Phương án di dân chống ngập ở Hạ Long: Vì dân hay vì doanh nghiệp?

Tỉnh chỉ đạo một đằng, Thành phố làm một nẻo

Ngày 9/7/2019, UBND tỉnh Quảng Ninh có văn bản số 4778/UBND-XD4 về việc xử lý các kiến nghị của người dân Khu 7, phường Cao Thắng, TP Hạ Long liên quan đến ngập lụt, trong đó nêu rõ: Giao Sở Xây dựng chủ trì phối hợp cùng Sở TNMT, UBND TP Hạ Long và đại diện tổ dân khu phố liên quan kiểm tra thực tế việc triển khai Dự án Khu đô thị tại phường Cao Thắng và Hà Khánh, TP Hạ Long (đã được UBND TP Hạ Long phê duyệt quy hoạch chi tiết tại QĐ số 792/QĐ-UBND ngày 28/3/2016) và đánh giá phương án quy hoạch, thiết kế (cao độ, hướng tuyến thoát nước…) của Dự án so với hiện trạng để đề xuất phương án xử lý tổng thể đảm bảo ổn định đời sống của nhân dân, báo cáo UBND tỉnh trong tháng 7/2019.

UBND tỉnh yêu cầu đề xuất phương án xử lý đảm bảo ổn định đời sống của nhân dân

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng giao TP Hạ Long chỉ đạo chủ đầu tư là Công ty CP phát triển đô thị Từ Liêm có ngay các giải pháp tiêu thoát nước (khơi thông dòng chảy, bơm nước dự phòng…) đảm bảo không để ngập úng khi có mưa bão; thường trực thiết bị, nhân công tai công trường trong trường hợp có mưa bão để chủ động xử lý các tình huống xảy ra.

Tuy nhiên, ngày 12/7/2019, thay vì gặp gỡ các hộ dân ở Khu 7 đang bị ảnh hưởng bởi ngập lụt, thì các phòng ban chuyên môn TP Hạ Long lại tổ chức họp với hơn 200 hộ dân Khu 2, phường Hà Khánh để lấy ý kiến các hộ dân về việc giải quyết tình trạng ngập lụt, nguy cơ sạt lở tại khu vực này. 

UBND TP đã thông báo tới người dân về chủ trương nghiên cứu lập quy hoạch toàn bộ khu vực này theo hướng thu hồi, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án đầu tư, cải tạo khu vực đô thị với hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, tránh ngập úng, sạt lở và góp phần an sinh xã hội, chỉnh trang đô thị tại khu vực. Việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện theo quy định hiện hành.

Các hộ dân thuộc đối tượng thu hồi sẽ được bố trí tái định cư ngay tại các lô đất theo Quy hoạch thuộc Dự án có vị trí, điều kiện phát triển tương đồng với vị trí cũ (đặc biệt với các hộ dân có nhà, đất bám tuyến đường dọc mương sẽ được bố trí tái định cư tại các lô đất tương đồng với vị trí cũ). Các hộ dân được hỗ trợ kinh phí thuê nhà trong thời gian chưa hoàn thiện bố trí tái định cư.

Người dân cho rằng mố cầu mới được xây thấp hơn đường, ảnh lưu lượng thoát nước.

Năm 2019, sau khi lòng mương được nạo vét, phía cuối nguồn không bị chặn, qua vài trận mưa lớn nhưng toàn bộ khu 2 không bị ảnh hưởng, mương đã thoát nước hoàn toàn. Các hộ dân không đồng thuận với phương án thu hồi, giải phóng mặt bằng, di dời dân cư để thực hiện dự án đầu tư, cải tạo khu đô thị với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ.Tuy nhiên, đa số những hộ dân có mặt trong cuộc họp đã có phản ứng tiêu cực với phương án này vì lí do: Từ sau trận mưa lớn gây ngập úng cục bộ năm 2015 cho đến nay, chính quyền và người dân Khu 2, phường Hà Khánh đã cùng nhau tôn tạo đường xá, xác định nguyên nhân ngập úng là do đất đá thải của công ty than Hòn Gai, Hà Lầm chảy xuống lòng mương, lấp đầy 1/2 nên nước không thoát kịp. Năm 2018 bị ngập nhẹ do Công ty Cienco 5 thi công tuyến đường kè bao biển nên lấp đầy họng mương phía biển nên nước không thoát được. Sau khi TP Hạ Long chỉ đạo công ty đã khơi thông phần mương phía giáp biển, các trận mưa sau đó toàn bộ Khu 2 đã không còn bị ngập nước.

Không đồng thuận

Người dân cho rằng, việc di dời hơn 200 hộ dân đang sinh sống ổn định, không bị ảnh hưởng nghiêm trọng của thiên tai, lụt lội để thực hiện phòng chống ngập lụt là không thoả đáng. Đánh giá của Phòng QLĐT và các Phòng chức năng về tình trạng ngập lụt ở Khu 2 để làm căn cứ báo cáo lên tỉnh, cũng bị cho là chưa chính xác. 

Vị trí của hơn 200 hộ dân thuộc Khu 2, phường Hà Khánh chính là nút thắt nối liền Dự án giữa ba phường Cao Thắng, Hà Khánh và Hà Lầm

Theo tìm hiểu, Công ty CP phát triển đô thị Từ Liêm, đơn vị được UBND TP Hạ Long giao thực hiện các giải pháp tiêu thoát nước (khơi thông dòng chảy, bơm nước dự phòng) để đảm bảo không để ngập úng khi có mưa bão chính là đơn vị đang thực hiện Dự án Khu đô thị tại các phường Cao Thắng, Hà Lầm và Hà Khánh, TP Hạ Long. Dự án này trải dài trên 3 phường Cao Thắng, Hà Lầm, Hà Khánh với tổng diện tích khoảng 23ha và đang trong giai đoạn san lấp mặt bằng. Vị trí của hơn 200 hộ dân thuộc Khu 2, phường Hà Khánh chính là nút thắt nối liền Dự án giữa ba phường Cao Thắng, Hà Khánh và Hà Lầm. Người dân cho rằng, đây có thể là nguyên nhân chính dẫn đến đề xuất di dời, là mượn cớ chống ngập lụt để thu hồi đất giao cho doanh nghiệp làm dự án, chứ không phải xuất phát từ lợi ích người dân.

Trong đơn, nhiều người dân cũng bức xúc việc có một số hộ thực sự bị ảnh hưởng bởi ngập úng thuộc tổ 12C nhưng không được mời tham dự họp và cũng không có trong kế hoạch di dời chống ngập úng của Thành phố. Chính việc khu vực không bị ngập úng lại được đề xuất di dời, còn khu vực có một số nhà dân bị ngập úng cục bộ lại không được quan tâm đề cập đến, khiến người dân nghi ngờ động cơ thiếu trong sáng trong đề xuất di dời.

Ông Bùi Ngọc Thảo, Chủ tịch UBND phường Hà Khánh, khẳng định sẽ ghi nhận các ý kiến của người dân để báo cáo lãnh đạo TP Thành phố, lãnh đạo tỉnh để có phương án hợp tình hợp lý, có sự đồng thuận cao nhất từ các hộ dân.