Sáng ngày 15/03, chính quyền và nhân dân phường Tây Tựu, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội đã tổ chức lễ Hạ thủy dưới sự chứng kiến của hàng ngàn người dân Tây Tựu. Trước đó, sau khi hạ thuyền để tu sửa, chính quyền cùng một số mạnh thường quân phường Tây Tựu cũng đã chung tay làm sạch lòng sông Pheo để phục vụ lễ hội.
Lễ Hạ thủy nhằm mục đích ngâm thuyền để xem độ nổi của thuyền có thực sự đảm bảo. Sau khi ngâm thuyền khoảng từ 3 - 5 ngày, các đội bơi sẽ có khoảng 10 ngày để luyện tập trước khi bước vào cuộc thi chính thức.
Hội bơi Đăm diễn ra tại nhánh của sông Nhuệ hay còn gọi là khúc sông Thủy Giang (Sông Pheo) dài gần 1km, rộng chừng trăm mét. Lễ hội có 6 thuyền tham gia, được đánh số chia đều cho 3 thôn. Thuyền thôn Thượng gắn đầu Hạc, thuyền thôn Trung gắn đầu Rồng, thuyền thôn Hạ đầu Ly. Năm nay theo như bốc thăm, thuyền thôn Thượng sẽ là thuyền số 1 và 4 ; thuyền thôn Trung sẽ là thuyền số 2 và 5; thuyền thôn Hạ là thuyền số 3 và 6.
Theo các cụ cao niên, hội làng Đăm có từ những năm 60 sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng thất bại. Thời đó, nơi đây là một vùng hoạt động quan trọng của nghĩa quân Hai Bà Trưng, được Thánh Bạch Hạc Tam Giang hiển linh phù trợ. Trước đây, năm nào được mùa thì dân làng tổ chức lễ hội lớn và kéo dài trong suốt 5 ngày. Ngày nay, lễ hội làng Đăm được tổ chức 5 năm một lần.
Có một thời gian dài, do nhiều yếu tố, hội làng Đăm bị gián đoạn. Trong suốt thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp đến năm 1994 làng không tổ chức hội nhưng có 4 lần khôi phục hội bơi: Lần đầu tiên vào năm 1955 là khi mừng kháng chiến chống Pháp thắng lợi và nhằm khuấy động phong trào xây dựng đời sống mới, chế độ mới; lần thứ 2 là vào năm 1957; lần thứ 3 vào năm 1973 là khi đón quốc trưởng Campuchia sang thăm nước ta; lần thứ 4 bơi tại hồ Hoàn Kiếm là năm 1974 nhân dịp kỷ niệm 20 năm giải phóng Thủ đô.
Đến năm 1994, theo xu thế phục hồi những giá trị văn hóa truyền thống của cả xã hội thì hội làng Đăm được khôi phục lại và tổ chức lại một cách công phu, trang trọng. Vào những năm hội chính, dân làng tổ chức rước kiệu, bơi thuyền, đấu vật, đánh cờ người, thả chim bồ câu… Vào những năm hội lẻ chỉ tiến hành tế lễ ở đình, miếu và tổ chức một số trò chơi dân gian như: Đập niêu đất, bịt mắt bắt dê, đấu vật, đánh cờ người và các hoạt động văn hóa - thể thao quần chúng của nhân dân 3 miền.
Các nghi thức tế lễ trong ngày hội hướng mọi người về thế giới tâm linh, tưởng nhớ các vị thần có công trong việc phù giúp dân tạo lập cuộc sống mới, xây dựng bảo vệ xóm làng kể từ những ngày đầu gây dựng. Các hoạt động làm lễ dâng hương trong ngày hội của dân làng cũng như du khách thập phương là một trong những hình thức tưởng niệm vị Thần thành hoàng, cũng như các vị thần bảo trợ cho xóm làng.
Nghi lễ bơi chải rộn ràng bởi tiếng chiêng trống, tưng bừng náo nhiệt bởi tiếng reo hò cổ động của người xem. Bơi chải như đưa bước chân người dự hội trở về với quá khứ, nhắc mọi người luôn nhớ về vị Thành hoàng làng Bạch Hạc Tam Giang, người đã có công phò vua giúp nước, đánh đuổi giặc ngoại xâm, mang lại cho người dân cuộc sống hòa bình, ấm êm.
Có thể nói, việc tổ chức lễ hội chính là một hình thức truyền lại cho các thế hệ mai sau về những giá trị văn hóa truyền thống mà ông cha ta đã để lại một cách tự nhiên, sinh động mà thấm thía, khắc sâu vào tâm trí. Mặc dù ở gần trung tâm Thủ đô và đời sống cộng đồng trải qua nhiều biến động do chiến tranh, do sự xâm nhập và tiếp biến văn hóa, lễ hội bơi Đăm vẫn tồn tại một cách độc lập và bền vững. Ngoài kỹ năng và cách thức thực hành, điều quan trọng nhất chính là yếu tố cộng đồng, tính tập thể, tinh thần kỷ luật, ý chí vươn lên giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh dẻo dai, sự khôn khéo và sức chịu đựng của con người, giúp con người ngày càng phát triển toàn diện về trí, đức, tài, nghệ.
