“Bơi Đăm, rước Giá, hội Thầy” hay “Làng La canh cửi, làng Đăm đua thuyền” là những câu ca dao quen thuộc mà bất cứ ai, người dân nào, từ trẻ đến già quanh vùng làng Đăm khi xưa, nay là phường Tây Tựu quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội cũng biết và thuộc nằm lòng.
Bơi Đăm đã có từ rất xa xưa, thuở xưa hai bên bờ sông Hồng chưa có đê ngăn lũ. Hằng năm, mưa lũ tràn vào đồng nội gây ngập nước mênh mông. Một hôm, dân làng vớt được đầu con hạc bằng gỗ trôi dạt vào cửa miếu Tây Đăm thuộc miền Thượng nơi thờ đức Bạch Hạc Tam Giang - người có công trong việc đánh đuổi giặc ngoại xâm bảo vệ nước Văn Lang thời Vua Hùng. Sau đó có người bơi thuyền đến cửa miếu thấy đầu hạc, ông xin đầu hạc đem về.
Các cụ già làng hỏi ra mới biết đầu hạc là đầu mũi thuyền bơi của Đền Bạch Hạc, dân làng liền cử người lên Đền Bạch Hạc hỏi thể thức bơi, lấy mẫu thuyền về tổ chức bơi. Và Bơi Đăm bắt đầu từ đấy.
Hội bơi Đăm diễn tả lại chiến thuật luyện tập, chiến công của tướng Đào Trường thời Hùng Duệ Vương và thủy quận thời đó. Bơi Đăm vừa vui khỏe, vừa đẹp mắt, vừa hấp dẫn, vừa độc đáo. Đây cũng là bộ môn văn hóa cổ truyền đấu trí thi tài, xứng đáng ở vị trí hàng đầu trong lễ hội truyền thống khắp vùng.
Ngày 30/01/2018, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã ban hành quyết định số 266/QĐ-BVHTTDL về việc công nhận lễ hội Bơi Đăm truyền thống là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự ghi nhận to lớn của Đảng, Nhà nước đối với lễ hội Bơi Đăm truyền thống và cũng là niềm vinh dự và tự hào lớn lao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Bắc Từ Liêm nói chung, phường Tây Tựu nói riêng. Từ dấu mốc quan trọng này, chính quyền và các tầng lớp nhân dân trong Quận càng thể hiện quyết tâm bằng các hành động cụ thể, thiết thực, tiếp tục bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa trên địa bàn, đặc biệt là giá trị phi vật thể của lễ hội Bơi Đăm để xứng tầm là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Lễ hội Bơi Đăm truyền thống được tổ chức 5 năm một lần trong 3 ngày 9, 10 và 11 tháng 3 âm lịch với nhiều nghi lễ truyền thống trang trọng và các trò chơi dân gian đặc sắc.
Sau năm 2020, lễ hội bị hoãn bởi đại dịch COVID-19, người dân Tây Tựu đang rất háo hức, mong chờ đến ngày lễ hội diễn ra.
Lễ hội Bơi Đăm năm 2025 vẫn sẽ được diễn ra từ ngày 09,10,11 tháng 3 âm lịch tức ngày 06, 07, 08 tháng 4 năm 2025.
