Lòng sông nay đã trở thành một đại công trường, lởm chởm bởi những hố sâu và cả những núi cát sỏi. Người khéo tưởng tượng thì còn thấy cả ao hồ và núi đồi ngay giữa lòng sông Hồng.
Vấn nạn này đã được Truyền hình Người đưa tin nghiên cứu và cảnh báo qua bài “Lào Cai: Cơ quan chức năng buông lỏng quản lý, doanh nghiệp 'móc ruột, bức tử' sông Hồng”.
Cty TNHH MTV xây dựng Mạnh Kiên (trụ sở tại phường Kim Tân, TP Lào Cai) được UBND tỉnh Lào Cai cấp phép khai thác khoáng sản ngày 28/12/2017. Ở Lào Cai, Mạnh Kiên nổi lên như một “vua con” trong lĩnh vực khai thác khoáng sản.
Ông “vua con” này đã lộ rõ ý đồ xấu, quyết tâm “tận diệt” sông Hồng nhằm trục lợi được nhiều nhất, trong thời gian nhanh nhất khi ngang nhiên dựng đập nối bãi tập kết với khu vực khai thác bờ phải để sử dụng vận chuyển sản phẩm khai thác lên bãi tập kết; không có bảng thông báo công khai thông tin; không lắp đặt camera và trạm cân trọng tải để giám sát số lượng khoáng sản mua bán tại bến bãi; chưa được cấp có thẩm quyền cấp phép mở bến, cảng đường thuỷ nội địa, chưa đăng ký tên, loại phương tiện, thiết bị khai thác, vận chuyển cát, sỏi, v.v…
Nghiêm trọng nhất là hành vi tàn phá, huỷ hoại môi trường, làm biến dạng lòng sông Hồng khi Cty Mạnh Kiên tiến hành một cách thô bạo hành động “móc ruột”, đào khoét sâu hàng chục mét xuống lòng sông Hồng để lấy khoáng sản, dù trên giấy phép chỉ cho đào xuống độ sâu 1-2m. Môi trường, dòng chảy ở khu vực này sẽ bị tổn hại đến mức không thể khắc phục. Hai bên bờ đã bị tác động, sạt lở nhiều vị trí.
Ngoài “vua con” Mạnh Kiên, còn có hàng loạt doanh nghiệp khác cũng tham gia “móc ruột” sông Hồng ở địa bàn tỉnh Lào Cai, như:
- HTX Cửa Ngòi
- Công ty TNHH An Trường Phú
- Công ty TNHH Hùng Cường
- Công ty TNHH XDCT số 6
- DNTN Cường Tuấn
- Công ty TNHH Phú Hùng
- Công ty TNHH MTV TM và VLXD Hoàng Anh
- Công ty TNHH Gia Hùng Thịnh
- Công ty TNHH CN Môi trường Mỏ
Trong danh sách trên, Cty Hoàng Anh cũng khá “số má” ở Lào Cai. Nếu Mạnh Kiên là “vua con”, thì Hoàng Anh cũng tầm “bà hậu”.
Sông Hồng “quằn quại” bao năm, môi trường bị huỷ hoại nghiêm trọng bởi nhóm doanh nghiệp trên. Thế nhưng, sự quản lý của các cơ quan chức năng TP Lào Cai cũng như ở tỉnh lại rất mờ nhạt, có dấu hiệu “bật đèn xanh”.
Mới đây, ngày 25/5/2021, UBND tỉnh Lào Cai mới ban hành Quyết định số 1686 về việc thành lập Tổ kiểm tra và thực hiện kiểm tra các dự án khai thác cát trên sông Hồng khu vực thành phố Lào Cai.
Theo đó, ngày 28/5/2021, Sở Giao thông - Xây dựng tỉnh Lào Cai có Thông báo số 188 về việc Kiểm tra các dự án khai thác cát trên sông Hồng khu vực thành phố Lào Cai.
Tổ kiểm tra do ông Bùi Văn Tuấn, Phó Giám đốc Sở Giao thông và Xây dựng tỉnh Lào Cai làm Tổ trưởng cùng các thành viên khác thuộc Công an tỉnh, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Thuế tỉnh, UBND TP Lào Cai…
Tất cả các doanh nghiệp mà Truyền hình Người đưa tin nhắc tên ở trên đều thuộc các đối tượng bị kiểm tra, về các vấn đề như: Việc thực hiện theo quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện dự án khai thác cát trên sông Hồng; trình tự, thủ tục lập dự án khai thác cát, sỏi theo quy định của pháp luật; thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước về thuê đất, thuế tài nguyên khoáng sản; Việc đầu tư xây dựng công trình theo hồ sơ dự án khai thác cát sỏi đã được thẩm định phê duyệt; kiểm tra việc thực hiện khai thác cát sỏi theo Giấy phép khai thác khoáng sản được cấp; Kiểm tra việc thực hiện các nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và các nội dung kiểm tra khác theo quy định của pháp luật.
Không ngoa khi đánh giá đây là câu chuyện “mất bò mới lo làm chuồng”, bởi trên thực tế, tài nguyên khoáng sản trong lòng sông Hồng đã bị khai thác vô tội vạ, môi trường bị ảnh hưởng tiêu cực… Thế nhưng, dẫu muộn còn hơn không.
Việc kiểm tra là quan trọng, nhưng xử lý hậu kiểm tra mới là vấn đề chính. Vì có xử lý nghiêm các sai phạm, đưa ra truy tố trước pháp luật một số đơn vị có sai phạm nghiêm trọng để làm gương, thì may ra mới cứu được sông Hồng. Không khởi tố hình sự thì khó đưa được nhóm lợi ích, nhất là những “ông lớn” đứng sau, ra ánh sáng.
Người đưa tin pháp luật TV sẽ tiếp tục thông tin.
