Trong nhiều năm qua, nhiều người dân trên cả nước rơi vào tình cảnh “dở khóc, dở cười” khi phần diện tích đất thực tế sử dụng lớn hơn so với diện tích ghi nhận trong sổ đỏ. Sự chênh lệch có thể do sai số kỹ thuật, đo vẽ không chính xác trước đây, hoặc do biến động tự nhiên như bồi lắng, dịch chuyển mốc giới, hay đơn giản là do quá trình chuyển nhượng chưa được ghi nhận đầy đủ.
Thực tế, nhiều hộ dân đã sử dụng ổn định phần diện tích tăng thêm này suốt hàng chục năm, xây dựng nhà cửa, nộp thuế đất, không tranh chấp – nhưng vẫn không thể được cấp bổ sung vào sổ đỏ vì thiếu quy định cụ thể.
Để giải quyết dứt điểm vấn đề này, Nghị định 151/2025/NĐ-CP và Sổ tay hướng dẫn quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai đã quy định chi tiết quy trình đăng ký, xác nhận và cấp Giấy chứng nhận đối với phần đất tăng thêm.
Bước 1: Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền
Người sử dụng đất nộp hồ sơ đăng ký biến động tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất. Hồ sơ có thể nộp bản sao kèm bản chính để đối chiếu, bản sao công chứng hoặc bản số hóa nếu nộp trực tuyến. Trường hợp đề nghị xác nhận thay đổi trên sổ đỏ thì phải nộp kèm bản gốc Giấy chứng nhận đã cấp.
Bước 2: Cơ quan tiếp nhận kiểm tra và xử lý hồ sơ
Cơ quan tiếp nhận kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ và cấp Phiếu tiếp nhận, hẹn ngày trả kết quả. Nếu hồ sơ chưa đầy đủ, sẽ trả lại kèm Phiếu yêu cầu bổ sung. Trường hợp tiếp nhận tại Trung tâm Hành chính công, hồ sơ sẽ được chuyển đến cơ quan đăng ký đất đai để giải quyết.
Bước 3: Thẩm định hồ sơ và xác minh nguồn gốc đất tăng thêm
Tùy từng trường hợp cụ thể, cơ quan đăng ký đất đai sẽ tiến hành thông báo công khai, xác minh thực địa, đo vẽ bản đồ địa chính và gửi thông tin nghĩa vụ tài chính đến cơ quan thuế. Trường hợp diện tích tăng thêm chưa được cấp sổ đỏ, UBND cấp xã sẽ xác nhận hiện trạng sử dụng đất, nguồn gốc, quy hoạch và tổ chức niêm yết công khai trong 15 ngày trước khi chuyển hồ sơ trở lại cho Văn phòng đăng ký đất đai.
Bước 4: Hoàn tất nghĩa vụ tài chính và cấp Giấy chứng nhận
Người dân thực hiện nghĩa vụ tài chính (nếu có) theo thông báo của cơ quan thuế. Sau khi hoàn thành, cơ quan có thẩm quyền sẽ cập nhật biến động vào hồ sơ địa chính, cấp mới Giấy chứng nhận hoặc xác nhận thay đổi trên sổ đỏ đã cấp và trả kết quả cho người sử dụng đất.
Việc ban hành Sổ tay hướng dẫn công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai hướng dẫn chi tiết theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP không chỉ tháo gỡ những ách tắc kéo dài trong cấp Giấy chứng nhận cho diện tích đất tăng thêm, mà còn góp phần chuẩn hóa dữ liệu đất đai, tăng cường minh bạch và hiệu quả quản lý. Trong bối cảnh số hóa ngành tài nguyên – môi trường đang được đẩy mạnh, việc người dân chủ động kê khai, đo đạc và hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy trình là điều kiện tiên quyết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, đồng thời xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc cho việc sử dụng đất lâu dài, ổn định.
